Vitamin A là một loại vitamin tan trong chất béo quan trọng hỗ trợ hệ thống miễn dịch, thị lực, sức khỏe sinh sản và sự phát triển của thai nhi. Mặc dù vitamin A rất cần thiết để bổ sung đủ, nhưng nếu bổ sung quá nhiều có thể gây hại.
Vitamin A đóng vai trò quan trọng trong cơ thể. Vitamin A có trong thực phẩm tự nhiên và cũng có thể được bổ sung thông qua các chất bổ sung.
I.Vitamin A là gì?
Mặc dù vitamin A thường được coi là một chất dinh dưỡng đơn lẻ, nhưng thực tế nó là một nhóm các hợp chất tan trong chất béo, bao gồm retinol, retinal và este retinyl.
Có hai dạng vitamin A trong thực phẩm.
Vitamin A dạng tiền chất — retinol và este retinyl — chỉ có trong các sản phẩm từ động vật như sữa, gan và cá, trong khi carotenoid provitamin A có nhiều trong thực phẩm từ thực vật như trái cây, rau và dầu.
Để sử dụng cả hai dạng vitamin A này, cơ thể phải chuyển đổi chúng thành axit retinal và retinoic, các dạng hoạt động của vitamin.
Vì vitamin A tan trong chất béo nên nó được lưu trữ trong mô cơ thể để sử dụng sau này.
Hầu hết vitamin A trong cơ thể được lưu giữ trong gan dưới dạng este retinyl. Các este này sau đó được phân hủy thành all-trans-retinol, liên kết với protein liên kết retinol. Sau đó, nó đi vào máu, tại thời điểm đó cơ thể có thể sử dụng nó.
II. Chức năng Vitamin A trong cơ thể
Vitamin A rất cần thiết cho sức khỏe. Nó hỗ trợ sự phát triển của tế bào, chức năng miễn dịch, sự phát triển của thai nhi và thị lực.
Một trong những chức năng nổi tiếng nhất của vitamin A là vai trò đối với sức khỏe thị lực và mắt.
Retinal, dạng hoạt động của vitamin A, kết hợp với protein opsin để tạo thành rhodopsin, một phân tử cần thiết cho thị lực màu và thị lực trong điều kiện ánh sáng yếu. Nó cũng giúp bảo vệ và duy trì giác mạc, là lớp ngoài cùng của mắt, và kết mạc, một màng mỏng bao phủ bề mặt mắt và bên trong mí mắt.
Ngoài ra, vitamin A giúp duy trì các mô bề mặt như da, ruột, phổi, bàng quang và tai trong. Nó hỗ trợ chức năng miễn dịch bằng cách hỗ trợ sự phát triển và phân phối của tế bào T, một loại tế bào bạch cầu bảo vệ cơ thể bạn khỏi bị nhiễm trùng.
Hơn nữa, vitamin A hỗ trợ sức khỏe tế bào da, sức khỏe sinh sản của nam và nữ và sự phát triển của thai nhi.
III. Lợi ích cho sức khỏe của Vitamin A
Vitamin A là một chất dinh dưỡng quan trọng có lợi cho sức khỏe theo nhiều cách.
- Chất chống oxy hóa mạnh
Carotenoit tiền vitamin A như beta carotene, alpha carotene và beta cryptoxanthin là tiền chất của vitamin A và có đặc tính chống oxy hóa. Carotenoid bảo vệ cơ khỏi các gốc tự do — các phân tử phản ứng cao có thể gây hại cho cơ thể bằng cách tạo ra stress oxy hóa. Stress oxy hóa có liên quan đến các tình trạng mãn tính như tiểu đường, ung thư, bệnh tim và suy giảm nhận thức. Chế độ ăn nhiều carotenoid giảm nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch, ung thư phổi và tiểu đường
- Thiết yếu cho sức khỏe của mắt và ngăn ngừa thoái hóa điểm vàng
Lượng vitamin A hấp thụ đầy đủ trong chế độ ăn uống giúp bảo vệ chống lại một số bệnh về mắt, chẳng hạn như thoái hóa điểm vàng do tuổi tác. Các nghiên cứu cho thấy nồng độ beta carotene, alpha carotene và beta cryptoxanthin trong máu cao hơn có thể làm giảm nguy cơ mắc thoái hóa điểm vàng do tuổi tác tới 25%. Việc giảm nguy cơ này có liên quan đến việc các chất dinh dưỡng carotenoid bảo vệ mô hoàng điểm bằng cách giảm mức độ stress oxy hóa.
- Có thể bảo vệ chống lại một số loại ung thư
Do đặc tính chống oxy hóa, trái cây và rau quả giàu carotenoid có thể bảo vệ chống lại một số loại ung thư. Các nghiên cứu trong ống nghiệm chứng minh rằng retinoid có thể ức chế sự phát triển của một số tế bào ung thư, chẳng hạn như tế bào ung thư bàng quang, vú và buồng trứng.
- Rất cần thiết cho khả năng sinh sản và sự phát triển của thai nhi
Vitamin A rất cần thiết cho cả khả năng sinh sản của nam và nữ vì nó đóng vai trò trong sự phát triển của tinh trùng và trứng. Nó cũng rất quan trọng đối với sức khỏe nhau thai, sự phát triển và duy trì mô thai nhi, và sự phát triển của thai nhi. Do đó, vitamin A là một phần không thể thiếu đối với sức khỏe của phụ nữ mang thai và em bé đang phát triển.
IV. Ảnh hưởng xấu khi bị thiếu vitamin A
Thiếu hụt vitamin A có thể dẫn đến các biến chứng sức khỏe nghiêm trọng.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, thiếu hụt vitamin A là nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa có thể phòng ngừa ở trẻ em trên toàn thế giới.
Thiếu hụt vitamin A cũng làm tăng mức độ nghiêm trọng và nguy cơ tử vong do các bệnh nhiễm trùng như sởi và tiêu chảy.
Ngoài ra, nghiên cứu đã phát hiện ra rằng tình trạng thiếu hụt vitamin A làm tăng nguy cơ thiếu máu và tử vong ở phụ nữ mang thai và ảnh hưởng tiêu cực đến thai nhi bằng cách làm chậm quá trình tăng trưởng và phát triển.
Các triệu chứng ít nghiêm trọng hơn của tình trạng thiếu hụt vitamin A bao gồm các vấn đề về da như tăng sừng và mụn trứng cá.
V. Nguồn thực phẩm chứa vitamin A
Có nhiều nguồn thực phẩm cung cấp cả vitamin A đã hình thành và carotenoid tiền vitamin A.
Vitamin A đã hình thành được cơ thể hấp thụ và sử dụng dễ dàng hơn so với các nguồn carotenoid tiền vitamin A có nguồn gốc thực vật.
Thực phẩm có hàm lượng vitamin A cao bao gồm: lòng đỏ trứng, gan bò, bơ, gan gà, cá hồi, cá thu
Thực phẩm có hàm lượng carotenoid provitamin A như beta carotene bao gồm: khoai lang, bí ngô, cà rốt, cải xoăn, rau bina, rau cải xanh, dưa lưới, đu đủ, ớt đỏ
VI. Khuyến cáo về liều lượng
Cũng giống như tình trạng thiếu vitamin A có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe, việc bổ sung quá nhiều cũng có thể nguy hiểm.
Lượng khuyến nghị trong chế độ ăn uống đối với vitamin A là 900 mcg và 700 mcg mỗi ngày cho nam và nữ. Mức hấp thụ này dễ đạt được nếu tiêu thụ nhiều thực phẩm nguyên chất. Không vượt quá mức hấp tiêu thụ 3.000 mcg mỗi ngày đối với người lớn.
Uống quá nhiều vitamin A có thể dẫn đến các tác dụng phụ nghiêm trọng và thậm chí có thể gây tử vong nếu bạn uống liều cực cao.
Tác dụng phụ phổ biến nhất của tình trạng ngộ độc vitamin A mãn tính — thường được gọi là tình trạng thừa vitamin A — là: rối loạn thị lực, đau khớp và xương, chán ăn, buồn nôn và nôn, nhạy cảm với ánh sáng mặt trời, rụng tóc, đau đầu, da khô, tổn thương gan, vàng da, chậm phát triển, ngứa da
Mặc dù ít phổ biến hơn tình trạng ngộ độc vitamin A mãn tính, ngộ độc vitamin A cấp tính có liên quan đến các triệu chứng nghiêm trọng hơn, bao gồm tổn thương gan, tăng áp lực sọ não và thậm chí tử vong
Hơn nữa, ngộ độc vitamin A có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của phụ nữ mang thai và em bé của họ và có thể dẫn đến tình trạng phát triển bất thường của thai nhi.
Để tránh ngộ độc, hãy tránh xa các chất bổ sung vitamin A liều cao.
Vì quá nhiều vitamin A có thể gây hại, hãy tham khảo ý kiến của chuyên gia chăm sóc sức khỏe trước khi dùng viên bổ sung vitamin A.
