I. Phân loại gãy xương
Gãy xương được phân loại dựa trên nhiều yếu tố, bao gồm hình thái, cơ chế chấn thương, và mức độ tổn thương.
1. Phân loại theo mức độ tổn thương:
- Gãy xương kín:
- Xương bị gãy nhưng không làm rách da hoặc tổn thương mô mềm bên ngoài.
- Ít nguy cơ nhiễm trùng hơn so với gãy xương hở.
- Gãy xương hở:
- Xương gãy xuyên qua da, gây tổn thương mô mềm.
- Có nguy cơ nhiễm trùng cao.
2. Phân loại theo hình thái gãy:
- Gãy ngang: Đường gãy vuông góc với trục xương.
- Gãy chéo: Đường gãy chéo so với trục xương.
- Gãy xoắn: Đường gãy xoắn quanh xương, thường do lực xoắn mạnh.
- Gãy nhiều mảnh: Xương bị vỡ thành nhiều mảnh nhỏ.
- Gãy nén: Thường gặp ở xương xốp như xương cột sống, do áp lực mạnh.
3. Phân loại theo vị trí:
- Gãy đầu xương (gần khớp).
- Gãy thân xương (đoạn giữa).
- Gãy mấu xương hoặc lồi củ xương (gần điểm bám gân).
4. Phân loại theo tính chất ổn định:
- Gãy ổn định: Các mảnh xương không di lệch hoặc chỉ di lệch nhẹ.
- Gãy không ổn định: Mảnh xương di lệch nhiều, dễ gây tổn thương mạch máu và thần kinh xung quanh.
5. Phân loại theo đối tượng:
- Gãy xương ở trẻ em: Gồm cả gãy xương cành tươi (sẽ giải thích chi tiết bên dưới).
- Gãy xương ở người trưởng thành: Thường gặp các loại gãy xương chéo, ngang hoặc nhiều mảnh.
- Gãy xương bệnh lý: Xảy ra ở người có bệnh lý nền làm suy yếu xương (như loãng xương, ung thư di căn xương).
II. Gãy xương cành tươi
1. Định nghĩa:
Gãy xương cành tươi là một loại gãy xương đặc biệt ở trẻ em, khi xương bị uốn cong hoặc gãy không hoàn toàn, giống như khi bẻ một cành cây tươi. Điều này xảy ra do xương của trẻ em còn mềm, dẻo và chưa cốt hóa hoàn toàn.
2. Cơ chế:
- Xảy ra khi xương bị uốn cong quá mức dưới tác động của lực.
- Một mặt của xương bị nứt gãy, trong khi mặt còn lại vẫn nguyên vẹn nhưng bị uốn cong.
3. Đặc điểm:
- Chỉ xảy ra ở trẻ em.
- Ít di lệch so với gãy xương hoàn toàn ở người lớn.
- Có thể khó phát hiện trên phim X-quang nếu không chú ý kỹ.
4. Triệu chứng:
- Sưng, đau tại vị trí xương bị tổn thương.
- Giảm khả năng vận động vùng chi bị tổn thương.
- Có thể xuất hiện bầm tím quanh vùng tổn thương.
5. Điều trị:
- Nắn chỉnh:
- Nếu xương bị cong hoặc lệch nhiều, cần nắn chỉnh về vị trí ban đầu.
- Nắn chỉnh được thực hiện dưới gây tê hoặc gây mê, tùy mức độ.
- Bất động:
- Sử dụng nẹp hoặc bó bột để cố định xương.
- Thời gian bất động từ 4-6 tuần, tùy vị trí và mức độ gãy.
- Theo dõi:
- Chụp X-quang định kỳ để đảm bảo xương lành đúng cách.
6. Tiên lượng:
- Gãy xương cành tươi thường có tiên lượng tốt nếu được điều trị đúng cách.
- Xương trẻ em có khả năng lành nhanh hơn so với người lớn.
III. Phòng ngừa gãy xương, đặc biệt ở trẻ em
- Giám sát hoạt động của trẻ: Đảm bảo trẻ không tham gia các hoạt động nguy hiểm hoặc tiếp xúc môi trường không an toàn.
- Dinh dưỡng đầy đủ:
- Bổ sung canxi, vitamin D giúp xương chắc khỏe.
- Chế độ ăn cân đối bao gồm sữa, hải sản, rau xanh.
- Sử dụng dụng cụ bảo hộ: Khi trẻ tham gia các hoạt động thể thao hoặc đạp xe, cần trang bị mũ bảo hiểm, bảo vệ khuỷu tay và đầu gối.
- Khám sức khỏe định kỳ: Phát hiện sớm các vấn đề liên quan đến sức khỏe xương.
Gãy xương cành tươi là tình trạng dễ điều trị ở trẻ nhỏ nếu được chẩn đoán và xử trí kịp thời. Sự hiểu biết đúng về phân loại và cách chăm sóc sẽ giúp tăng cường hiệu quả điều trị và ngăn ngừa biến chứng.
