Thuyên tắc động mạch là tình trạng cục máu đông di chuyển qua các động mạch và bị mắc kẹt. Điều này có thể ngăn cản hoặc hạn chế lưu lượng máu. Các cục máu đông thường ảnh hưởng đến cánh tay, chân hoặc bàn chân. Thuyên tắc là bất cứ điều gì cản trở lưu lượng máu. Cục máu đông còn được gọi là huyết khối.
Một cục máu đông có thể gây ra nhiều tắc mạch. Các mảnh có thể vỡ ra và mắc kẹt ở các bộ phận khác của cơ thể. Một số thuyên tắc di chuyển đến não, tim, phổi và thận.
Khi động mạch bị tắc nghẽn, nó có thể gây tổn thương mô hoặc hoại tử tại vị trí bị ảnh hưởng. Vì lý do này, thuyên tắc động mạch là một trường hợp cấp cứu y tế. Nó đòi hỏi phải điều trị ngay lập tức để ngăn ngừa thương tích vĩnh viễn.
Nguyên nhân gây ra thuyên tắc động mạch?
Có nhiều nguyên nhân có thể gây ra tắc mạch động mạch. Tổn thương động mạch do bệnh lý hoặc các vấn đề sức khỏe khác là một trong những nguyên nhân chính. Huyết áp cao cũng có thể làm tăng nguy cơ tắc mạch. Huyết áp cao làm suy yếu thành động mạch, khiến máu dễ tích tụ trong động mạch bị suy yếu và hình thành cục máu đông.
Các nguyên nhân phổ biến khác gây ra cục máu đông bao gồm:
- hút thuốc lá
- xơ cứng động mạch do cholesterol cao
- phẫu thuật ảnh hưởng đến lưu thông máu
- chấn thương động mạch
- bệnh tim
- rung nhĩ – một loại loạn nhịp nhanh và không đều
Các triệu chứng của thuyên tắc động mạch là gì?
Các triệu chứng của bệnh phụ thuộc vào vị trí tắc mạch. Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào sau đây, hãy trao đổi với bác sĩ càng sớm càng tốt.
Bạn có thể nhận thấy một số triệu chứng sau đây ở cánh tay hoặc chân sau khi tình trạng thuyên tắc mạch đã hình thành:
- lạnh chi
- mất mạch
- hạn chế vận động
- châm chích hoặc tê
- đau hoặc co thắt ở cơ
- da tái nhợt
- cảm giác yếu cơ
Những triệu chứng này có thể sẽ không đối xứng, chỉ xuất hiện ở bên cơ thể bị tắc mạch.
Các triệu chứng có thể xảy ra nếu tắc mạch không được điều trị hoặc trở nên trầm trọng hơn bao gồm:
– vết loét
– bong tróc da
– hoại tử mô
Ai có nguy cơ bị thuyên tắc động mạch?
Nhiều yếu tố lối sống có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh thuyên tắc động mạch. Bạn có nguy cơ nếu:
- hút thuốc lá
- bị tăng huyết áp
- phẫu thuật gần đây
- mắc bệnh tim
- chế độ ăn nhiều cholesterol
- có nhịp tim nhanh bất thường
- béo phì
- sống tĩnh tại ít vận động
- cao tuổi
Thuyên tắc động mạch được chẩn đoán như thế nào?
Bác sĩ có thể kiểm tra mạch hoặc nhịp tim của bạn có bị giảm hay không, vì việc thiếu mạch cục bộ có thể cho thấy mô đã chết. Bác sĩ cũng có thể sử dụng các xét nghiệm chẩn đoán và hình ảnh để xác định bất kỳ tắc mạch nào có trong cơ thể bạn. Các xét nghiệm phổ biến bao gồm:
- chụp động mạch – kiểm tra các bất thường mạch máu
- Siêu âm Doppler – theo dõi lưu lượng máu
- MRI – xác định vị trí cục máu đông
Thuyên tắc động mạch được điều trị như thế nào?
Điều trị thuyên tắc mạch phụ thuộc vào kích thước và vị trí của cục máu đông. Việc điều trị bao gồm thuốc, phẫu thuật hoặc cả hai. Mục tiêu cuối cùng là phá hủy cục máu đông và khôi phục lưu thông máu.
Thuốc
Các loại thuốc dùng để điều trị thuyên tắc động mạch bao gồm:
- thuốc kháng đông, để ngăn ngừa hình thành cục máu đông
- thuốc tiêu sợi huyết, để phá hủy cục máu đông hiện có
- thuốc giảm đau tĩnh mạch
Phẫu thuật
Nong mạch có thể được thực hiện để loại bỏ cục máu đông. Đó là một kỹ thuật được sử dụng để thông các mạch máu bị tắc hoặc bị thu hẹp. Một ống thông bóng được đưa vào động mạch và dẫn đến cục máu đông. Khi đến nơi, nó được bơm căng lên để nới rộng vị trí bị tắc. Một stent có thể được sử dụng để hỗ trợ nong tại chỗ.
Làm thế nào để phòng ngừa thuyên tắc động mạch?
Để giúp cải thiện lưu thông máu, bạn có thể:
- tránh hút thuốc
- hạn chế ăn thực phẩm giàu chất béo và cholesterol
- tập thể dục vài lần một tuần
Tiên lượng lâu dài như thế nào?
Sự phục hồi của bạn sẽ phụ thuộc vào thời gian bạn bị tắc mạch, vị trí của cục máu đông và mức độ nghiêm trọng.
Nhiều người hồi phục thành công sau khi bị thuyên tắc. Tuy nhiên, tắc mạch có thể tái phát sau khi điều trị, vì vậy điều quan trọng là bạn phải nhận biết được các triệu chứng của mình và báo với bác sĩ. Điều trị nhanh chóng là chìa khóa để ngăn ngừa tổn thương vĩnh viễn cho vùng bị ảnh hưởng.
