Tổng quan
Hội chứng đột tử ở trẻ nhỏ (Sudden infant death syndrome – SIDS) là cái chết không rõ nguyên nhân ở trẻ nhũ nhi. Em bé thường chưa đầy một tuổi và có vẻ khỏe mạnh. Hội chứng này thường xảy ra trong khi ngủ. Đôi khi nó được gọi là “cái chết trong nôi”.
Nguyên nhân của SIDS vẫn chưa được biết rõ. Nhưng nó có thể xảy ra do các vấn đề ở vùng não kiểm soát hô hấp và tỉnh thức sau khi ngủ của trẻ.
Các nhà nghiên cứu đã tìm thấy một số nguy cơ có thể khiến trẻ sơ sinh dễ mắc hội chứng này hơn. Họ cũng đã tìm thấy một số điều bạn có thể làm để giúp bảo vệ con mình khỏi SIDS. Việc làm quan trọng nhất có thể thực hiện được là đặt trẻ nằm ngửa khi ngủ.
Nguyên nhân
Cả hai yếu tố về thể chất và thói quen ngủ đều khiến trẻ nhũ nhi có nguy cơ bị SIDS. Những yếu tố này khác nhau ở mỗi trẻ.
Các yếu tố về thể chất
Các yếu tố thể chất liên quan đến SIDS bao gồm:
- Khiếm khuyết ở não. Một số trẻ được sinh ra với những vấn đề khiến chúng dễ tử vong vì SIDS hơn. Ở những trẻ này, phần não kiểm soát hô hấp và thức dậy sau khi ngủ chưa phát triển đầy đủ để hoạt động như người bình thường.
- Cân nặng lúc sinh thấp. Sinh non hoặc đa thai sẽ làm tăng khả năng não của em bé chưa phát triển đầy đủ khi sinh. Em bé ít kiểm soát được các quá trình tự động như nhịp thở và nhịp tim.
- Nhiễm trùng đường hô hấp. Nhiều trẻ nhũ nhi chết vì SIDS gần đây ghi nhận bị cảm lạnh. Cảm lạnh có thể dẫn đến các vấn đề về hô hấp.
Yếu tố về thói quen ngủ
Tư thế ngủ của trẻ, các đồ vật trong nôi và các tình trạng khác có thể làm tăng nguy cơ SIDS. Những ví dụ cụ thể bao gồm:
- Ngủ nằm sấp hoặc nằm nghiêng. Trẻ được đặt ở những tư thế này khi ngủ dễ bị khó thở hơn so với trẻ được đặt nằm ngửa.
- Ngủ trên một bề mặt mềm mại. Nằm úp mặt trên chăn bông, nệm mềm hoặc nệm nước có thể làm tắc nghẽn đường thở của trẻ sơ sinh.
- Ngủ chung một giường. Nguy cơ SIDS tăng lên nếu trẻ ngủ chung giường với bố mẹ, anh chị em hoặc thú cưng. Nhưng có thể sẽ tốt hơn nếu trẻ ngủ trên giường riêng trong cùng phòng với bố mẹ. Điều đó dường như làm giảm nguy cơ SIDS.
- Quá nóng. Nhiệt độ quá nóng khi ngủ có thể làm tăng nguy cơ SIDS ở trẻ.
Các yếu tố nguy cơ
SIDS có thể xảy ra với bất kỳ trẻ nhũ nhi nào. Nhưng các nhà nghiên cứu đã tìm thấy một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ. Chúng bao gồm:
- Giới tính. Con trai có nhiều khả năng tử vong vì SIDS hơn con gái.
- Tuổi. Trẻ nhũ nhi có nguy cơ cao hơn trong khoảng từ tháng thứ hai đến tháng thứ tư của cuộc đời.
- Chủng tộc. Vì những lý do chưa được hiểu rõ, SIDS xảy ra thường xuyên hơn ở trẻ nhũ nhi da đen, người Mỹ bản địa và người Alaska bản địa.
- Tiền căn gia đình. Những em bé có anh chị em ruột chết vì SIDS có nguy cơ SIDS cao hơn.
- Hút thuốc lá thụ động. Trẻ nhũ nhi sống chung với người hút thuốc có nguy cơ SIDS cao hơn.
- Sinh non. Sinh non và nhẹ cân sẽ làm tăng nguy cơ SIDS của em bé.
Yếu tố nguy cơ của mẹ
Trong thời kỳ mang thai, các bà mẹ cũng ảnh hưởng đến nguy cơ SIDS của con mình, đặc biệt nếu họ:
- Trẻ hơn 20.
- Hút thuốc lá.
- Sử dụng ma túy hoặc rượu.
- Không nhận được sự chăm sóc y tế tốt khi mang thai.
Phòng ngừa
Không có cách nào chắc chắn ngăn ngừa được SIDS. Nhưng bạn có thể giúp bé ngủ an toàn hơn bằng cách làm theo những lời khuyên sau:
- Nằm ngửa khi ngủ. Đặt bé ngủ đúng tư thế – nằm ngửa.
- Đừng đặt bé nằm sấp hoặc nghiêng khi ngủ. Dặn dò người chăm sóc chỉ sử dụng tư thế nằm sấp khi em bé và người chăm sóc đều ở cùng phòng và cả hai đều còn thức. Thời gian nằm sấp ngắn giúp bé xây dựng sức mạnh cơ. Nhưng không bao giờ được để bé một mình trong thời gian nằm sấp.
- Giữ nôi càng trống càng tốt. Sử dụng nệm phẳng, chắc chắn. Đảm bảo nệm không nằm ở một góc cao hơn 10 độ. Tránh đặt bé nằm trên đệm dày, mịn như da cừu hoặc chăn bông dày. Đừng để gối, đồ chơi hoặc thú nhồi bông trong nôi. Chúng có thể gây khó thở nếu mặt bé áp vào chúng.
- Đừng sưởi ấm em bé. Để giữ ấm cho bé, hãy thử dùng túi ngủ. Hoặc mặc quần áo cho bé nhiều lớp thay vì dùng chăn. Đừng che đầu em bé.
- Cho bé ngủ trong phòng của bạn. Nếu có thể, bé nên ngủ cùng phòng với bạn nhưng không ngủ chung giường. Cho bé ngủ một mình trong nôi hoặc nôi có đệm được thiết kế dành riêng cho trẻ nhũ nhi. Bé nên ngủ cùng phòng với bạn trong ít nhất sáu tháng.
- Giường người lớn không an toàn cho trẻ. Trẻ có thể bị mắc kẹt và ngạt thở giữa các thanh gỗ. Đó là những khoảng trống giữa nệm và khung giường. Bé cũng có thể bị mắc kẹt trong khoảng trống giữa nệm và tường. Và em bé có thể bị ngạt thở nếu cha mẹ đang ngủ vô tình lăn qua và bịt mũi và miệng của bé.
- Cho con bú sữa mẹ nếu có thể. Cho con bú ít nhất sáu tháng đến một năm làm giảm nguy cơ SIDS.
- Không sử dụng thiết bị theo dõi trẻ em và các thiết bị khác được cho là có thể giảm nguy cơ SIDS. Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ không khuyến khích việc sử dụng màn hình và các thiết bị khác. Những thiết bị này không ngăn ngừa SIDS. Và chúng không thể được sử dụng thay thế cho các phương pháp thực hành giấc ngủ an toàn.
- Dùng núm vú giả. Ngậm núm vú giả vào giờ ngủ trưa hoặc giờ đi ngủ có thể làm giảm nguy cơ SIDS. Đảm bảo núm vú giả không có dây đeo hoặc dây. Nếu bạn đang cho con bú, hãy đợi để cho bé ngậm núm vú giả cho đến khi bạn và con bạn đã quen với thói quen bú mẹ. Thông thường phải mất từ 3 đến 4 tuần để thiết lập thói quen cho con bú.
- Nếu bé không thích núm vú giả, đừng ép bé. Hãy thử lại vào một ngày khác. Nếu núm vú giả rơi ra khi bé đang ngủ, đừng đặt vào lại.
- Tiêm chủng cho bé. Không có bằng chứng nào cho thấy các mũi tiêm chủng được khuyến nghị sẽ làm tăng nguy cơ SIDS. Một số bằng chứng cho thấy những mũi tiêm như vậy có thể giúp ngăn ngừa SIDS.
