Hội chứng Guillain-Barré là một tình trạng rất hiếm gặp và nghiêm trọng ảnh hưởng đến các dây thần kinh. Nó chủ yếu ảnh hưởng đến bàn chân, bàn tay và tứ chi, gây ra các vấn đề như tê, yếu và đau. Nó có thể được điều trị và hầu hết mọi người cuối cùng sẽ hồi phục hoàn toàn, mặc dù đôi khi nó có thể đe dọa tính mạng và một số người phải chịu các dư hậu lâu dài. Hội chứng Guillain-Barré ảnh hưởng đến mọi người ở mọi lứa tuổi nhưng phổ biến hơn ở người lớn và nam giới.
Triệu chứng của hội chứng Guillain-Barré
Triệu chứng sớm
Các triệu chứng của hội chứng Guillain-Barré thường phát triển trong nhiều giờ hoặc nhiều ngày và có xu hướng bắt đầu ở bàn chân và bàn tay trước khi lan sang cánh tay và chân.
Lúc đầu bạn có thể có:
- cảm giác tê
- châm chích
- yếu cơ
- đau nhức
- mất thăng bằng và phối hợp vận động
Những triệu chứng này thường ảnh hưởng đến cả hai bên cơ thể cùng một lúc.
Triệu chứng muộn
Các triệu chứng có thể tiếp tục trở nên tồi tệ hơn trong vài ngày hoặc vài tuần tiếp theo.
Một số người chỉ bị ảnh hưởng nhẹ, nhưng những người khác có thể bị:
- tự đi lại khó khăn, cần hỗ trợ
- không có khả năng cử động chân, tay và/hoặc mặt (yếu liệt)
- khó thở
- nhìn mờ hoặc nhìn đôi
- khó nói
- vấn đề nuốt hoặc nhai
- khó đi tiểu và táo bón
- đau dai dẳng và/hoặc dữ dội
Hội chứng Guillain-Barré thường đạt đến mức nghiêm trọng nhất trong vòng 4 tuần. Sau đó nó có thể duy trì ổn định trong vài tuần hoặc vài tháng trước khi dần dần cải thiện.
Trường hợp cần đi khám
Hãy đến gặp bác sĩ nếu bạn nhận thấy bất kỳ triệu chứng ban đầu nào của hội chứng Guillain-Barré, chẳng hạn như tê hoặc yếu.
Hãy đến khoa cấp cứu của bệnh viện gần nhất ngay lập tức nếu ai đó:
- khó thở, khó nuốt hoặc nói
- không thể cử động tay chân hoặc mặt
Đây là trường hợp cấp cứu y tế và người bệnh cần được đưa đến bệnh viện càng sớm càng tốt.
Nguyên nhân của hội chứng Guillain-Barré
Hội chứng Guillain-Barré xảy ra do hệ thống miễn dịch, hàng rào phòng vệ tự nhiên của cơ thể chống lại bệnh tật và nhiễm trùng, có vấn đề.
Thông thường hệ thống miễn dịch tấn công bất kỳ vi trùng nào xâm nhập vào cơ thể. Nhưng ở những người mắc hội chứng Guillain-Barré, nó tấn công nhầm vào các dây thần kinh. Điều này làm tổn thương các dây thần kinh và ngăn các tín hiệu từ não truyền dọc theo chúng một cách bình thường, có thể gây ra các vấn đề như tê, yếu và đau ở các chi. Không rõ chính xác tại sao điều này xảy ra. Tình trạng này không được truyền từ người này sang người khác và không được di truyền.
Đôi khi hội chứng Guillain-Barré dường như có nguyên nhân cụ thể. Dưới đây là một số tác nhân chính.
Nhiễm trùng
Trong hầu hết các trường hợp, hội chứng Guillain-Barré xảy ra vài ngày hoặc vài tuần sau khi bị nhiễm trùng.
Nhiễm trùng gây ra tình trạng này bao gồm:
- ngộ độc thực phẩm – đặc biệt nếu do vi khuẩn Campylobacter gây ra
- cúm
- cytomegalovirus – một loại virus phổ biến thường không gây ra bất kỳ triệu chứng nào
- sốt tuyến (tăng bạch cầu đơn nhân nhiễm khuẩn)
- HIV
- một số bệnh nhiệt đới, bao gồm cả bệnh sốt xuất huyết và virus zika
Tiêm chủng
Trước đây, việc tiêm chủng (đặc biệt là vắc xin cúm được sử dụng ở Mỹ trong đợt bùng phát cúm lợn năm 1976) có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc hội chứng Guillain-Barré. Nhưng nghiên cứu đã phát hiện ra rằng khả năng phát triển tình trạng này sau khi tiêm chủng là cực kỳ nhỏ. Ví dụ, một nghiên cứu về vắc-xin được sử dụng trong đợt bùng phát cúm lợn năm 2009 cho thấy cứ một triệu người được tiêm vắc-xin thì có ít hơn 2 trường hợp mắc hội chứng Guillain-Barré.
Các phương pháp điều trị hội chứng Guillain-Barré
Hầu hết những người mắc hội chứng Guillain-Barré đều được điều trị tại bệnh viện.
Các phương pháp điều trị chính là:
- Globulin miễn dịch tiêm tĩnh mạch (IVIG) – một phương pháp điều trị được thực hiện từ máu hiến tặng giúp kiểm soát hệ thống miễn dịch của bạn
- lọc huyết tương – một giải pháp thay thế cho IVIG trong đó máy được sử dụng để lọc máu để loại bỏ các chất có hại đang tấn công dây thần kinh
- phương pháp điều trị để giảm các triệu chứng như thuốc giảm đau
- các phương pháp điều trị để hỗ trợ các chức năng của cơ thể, chẳng hạn như máy giúp thở và/hoặc ống nuôi ăn
Hầu hết mọi người cần phải nằm viện từ vài tuần đến vài tháng.
Phục hồi sau hội chứng Guillain-Barré
Hầu hết những người mắc hội chứng Guillain-Barré sẽ khỏi hầu hết các triệu chứng trong vòng 6 đến 12 tháng. Nhưng có thể mất từ vài tháng đến vài năm để hồi phục hoàn toàn sau tổn thương thần kinh do hội chứng Guillain-Barré gây ra.
Tuy nhiên, khoảng 1 trong 5 người gặp phải các vấn đề lâu dài như:
- không thể đi lại mà không có sự trợ giúp
- yếu tay, chân hoặc mặt
- tê, đau hoặc cảm giác ngứa ran hoặc nóng rát
- vấn đề thăng bằng và phối hợp vận động
- mệt mỏi
Các liệu pháp như vật lý trị liệu, trị liệu nghề nghiệp và trị liệu ngôn ngữ và lời nói (chuyên gia trị liệu ngôn ngữ và lời nói có thể giúp giải quyết cả khó khăn về giao tiếp và nuốt) có thể giúp bạn phục hồi và đối phó với mọi khó khăn kéo dài.
Trong một số ít trường hợp, hội chứng Guillain-Barré có thể gây ra các vấn đề đe dọa tính mạng như khó thở nghiêm trọng hoặc đông máu. Nhìn chung, khoảng 1 trong 20 người sẽ chết vì hội chứng Guillain-Barré.
