Sởi là một bệnh nhiễm virus gây sốt và phát ban đặc trưng trên cơ thể. Bệnh sởi rất dễ lây lan và lây dễ dàng qua các giọt bắn nhỏ khi ho và hắt hơi.
Ở Úc, vắc-xin MMR được tiêm cho tất cả trẻ em lúc 12 tháng tuổi và liều thứ hai MMRV được tiêm lúc 18 tháng. Những loại vắc xin này bao gồm sởi, quai bị, rubella và thủy đậu. Nếu con bạn đã tiêm đủ hai mũi vắc xin sởi thì khả năng trẻ mắc bệnh sởi là rất thấp. Tuy nhiên, những người không được tiêm chủng có 90% nguy cơ bị nhiễm bệnh nếu tiếp xúc với vi-rút.
Mặc dù người Úc hiếm khi mắc bệnh sởi nhưng dịch sởi vẫn có thể bùng phát nên điều quan trọng là phải cho con bạn chủng ngừa bệnh sởi. Thông thường, các đợt bùng phát xảy ra khi vi-rút được đưa vào Úc bởi những người chưa được tiêm chủng đã đi du lịch nước ngoài.
Hầu hết trẻ em mắc bệnh sởi đều hồi phục hoàn toàn, nhưng trong một số trường hợp bệnh sởi có thể gây tử vong nếu có các biến chứng nghiêm trọng, như viêm não (viêm não).
Dấu hiệu và triệu chứng của bệnh sởi
Sau khi tiếp xúc với vi-rút, có thể mất từ 10 đến 12 ngày các triệu chứng mới xuất hiện. Con bạn có thể bị nhiễm vi-rút từ một người thậm chí không biết mình mắc bệnh sởi.
Bệnh sởi sẽ bắt đầu với các triệu chứng giống cảm lạnh, chẳng hạn như sốt, ho, sổ mũi, đau hoặc đỏ mắt và mệt mỏi hơn bình thường. Sau hai hoặc ba ngày, vết phát ban đặc trưng sẽ xuất hiện. Phát ban có màu đỏ, có vết đốm và bắt đầu ở đầu trước khi lan sang phần còn lại của cơ thể. Hầu hết trẻ em mắc bệnh sởi bị bệnh dưới một tuần và sẽ bắt đầu cảm thấy dễ chịu hơn khoảng hai ngày sau khi phát ban xuất hiện. Ho có thể kéo dài trong hai tuần.
Đôi khi, bệnh sởi có thể gây nhiễm trùng thứ cấp – trẻ có thể bị nhiễm trùng tai, viêm phổi hoặc tiêu chảy và nôn mửa khi mắc bệnh sởi. Một biến chứng hiếm gặp nhưng nghiêm trọng của bệnh sởi là viêm não.
Khi nào cần đi khám
Nếu bạn cho rằng con mình đã tiếp xúc với mầm bệnh sởi hoặc nếu chúng có bất kỳ triệu chứng nào của bệnh, bạn nên đi khám bác sĩ. Bác sĩ có thể cần phải làm một số xét nghiệm để xác nhận bệnh sởi. Miễn dịch sau khi nhiễm sởi thường là suốt đời, mặc dù trong một số trường hợp rất hiếm có thể nhiễm lần thứ hai.
Chăm sóc tại nhà
Hầu hết trẻ em mắc bệnh sởi có thể được điều trị tại nhà sau khi gặp bác sĩ. Thuốc kháng sinh không được dùng vì bệnh sởi do virus gây ra. Thuốc kháng sinh không chữa được virus.
Bạn có thể làm cho con bạn thoải mái hơn bằng cách:
- khuyến khích nghỉ ngơi nhiều
- cho con uống nhiều nước để tránh mất nước
- uống thuốc hạ sốt hoặc ibuprofen nếu trẻ bị sốt và quấy khóc
Bạn nên quay lại gặp bác sĩ nếu con bạn mắc bệnh sởi và:
- có vẻ diễn tiến xấu hơn
- bắt đầu nôn mửa và không thể uống
- trông rất mệt mỏi hoặc buồn ngủ hơn bình thường
- người nhà lo lắng vì bất kỳ lý do gì.
Một số trẻ mắc bệnh sởi có thể cần phải nhập viện nếu có biến chứng, hoặc cần bù nước hoặc dùng kháng sinh khi bị nhiễm trùng thứ phát (ví dụ như nhiễm trùng tai, viêm phổi).
Hãy đến bác sĩ gần nhất hoặc nhập cấp cứu nếu con bạn bị phát ban và:
- thay đổi hành vi
- lú lẫn hoặc mất trí nhớ
- co giật hoặc yếu liệt chi.
Nếu con bạn trông không khỏe kèm theo sốt và phát ban trên da (chấm màu đỏ tươi hoặc mảng bầm tím không rõ nguyên nhân) mà không mất màu khi dùng tay ấn vào, đây có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng não mô cầu.
Sởi lây truyền như thế nào
Bệnh sởi rất dễ lây lan và vi-rút lây lan qua các giọt bắn trong không khí do ho và hắt hơi. Bạn có thể mắc bệnh sởi chỉ khi ở cùng phòng với người bị nhiễm bệnh. Nó cũng có thể lây lan khi tiếp xúc trực tiếp với người bị nhiễm bệnh hoặc chạm vào các bề mặt bị nhiễm.
Bệnh sởi phổ biến ở Úc trước năm 1966 nên người dân thường mắc sởi khi còn trẻ và do đó có miễn dịch. Bất kỳ ai sinh ra trong hoặc sau năm 1966 đều cần phải tiêm hai liều vắc xin để được bảo vệ.
Đợt bùng phát của sởi
Bệnh sởi là một vấn đề ở các quốc gia nơi mà việc tiêm chủng định kỳ không được thực hiện. Một đợt bùng phát ở Úc thường bắt đầu khi một người chưa được tiêm chủng đi du lịch nước ngoài, bị nhiễm bệnh và mang vi-rút quay trở lại.
Trong thời gian dịch bệnh bùng phát, bất kỳ ai chưa được tiêm chủng đều có nguy cơ bị nhiễm trùng. Những người có nguy cơ cao trong đợt bùng phát bệnh sởi bao gồm:
- trẻ dưới 12 tháng tuổi, còn quá nhỏ để được chủng ngừa đầy đủ
- suy giảm miễn dịch (có hệ thống miễn dịch suy yếu vì thuốc hoặc bệnh tật)
- trẻ em
- phụ nữ mang thai
- những người sinh trong hoặc sau năm 1966 chưa mắc bệnh sởi và chưa tiêm hai liều vắc xin sởi.
Nếu vì bất kỳ lý do gì mà con bạn chưa được chủng ngừa bệnh sởi, hãy tránh xa những người hoặc những nơi có liên quan đến bệnh sởi trong thời gian dịch bệnh bùng phát.
Các biện pháp phòng ngừa bệnh sởi
Bạn có thể tự bảo vệ mình khỏi bệnh sởi bằng cách chủng ngừa sởi. Có hai loại vắc xin kết hợp bảo vệ chống lại bệnh sởi. Vắc-xin MMR ngăn ngừa bệnh sởi, quai bị và rubella và vắc-xin MMRV ngăn ngừa bệnh sởi, quai bị, rubella và thủy đậu. Trẻ em cần tiêm hai liều vắc xin sởi. Liều MMR hoặc MMRV đầu tiên được tiêm khi trẻ 12 tháng tuổi và liều MMR hoặc MMRV thứ hai được tiêm khi trẻ từ 15 đến 18 tháng tuổi. MMR hoặc MMRV đều an toàn và có tác dụng bảo vệ đầy đủ chống lại bệnh sởi.
Phụ nữ đang có kế hoạch mang thai nên đảm bảo rằng được chủng ngừa đầy đủ chống lại bệnh sởi và các bệnh truyền nhiễm khác có thể ảnh hưởng đến thai nhi.
